Winamp ile Dinleyin     Kucuk Pencerede Dinleyin   Real Player  ile Dinleyin

Yasayan Efsane: Neset Ertas

Neset Ertas Belgeseli izle

Kimdir Neset Ertas? Bir zamanlar sadece ve sadece "Kirsehirli Mahalli Sanatçi" olarak bilinen Neset Ertas'i binlerce, hatta milyonlarca saz çalip türkü söyleyen digerlerinden ayiran nedir? Onun sazinin ve sesinin insani büyüleyen sirri nereden gelmektedir? Neredeyse yarim asra varan bir süreden beri gerçek anlamda gönül telimizi titreten  bu esrarli sesin, sazin ve yorumun arka planinda neler ve kimler vardir?

Neset Ertas, 1938 yilinda Kirtillar Köyü'nde Döne'den dogma Muharrem Ertas'in ogludur. Kirsehir, Yozgat ve Keskin'in çesitli köylerinde çocukluk ve ilk gençlik yillari geçmistir. 15 yasinda çiktigi gurbet hayatinin hala devam etmektedir.

   Neset Ertas'i tanimak, asil onun ruh ve gönül macerasini bilmeyi gerektirir ki burada hemen karsimiza, Neset Ertas'la en rafine üslubuna kavusan Orta Anadolu Abdal Müzigi geleneginin gelmis geçmis en büyük ustalarindan olan babasi Muharrem Ertas karsimiza çikar.

   Iste Neset Ertas, babasi Muharrem Usta ile adeta Anadolu'daki en olgun seviyesine erisen bu Türkmen/Abdal müzik birikiminin yeni bir yorumcusudur. Yogun yöresel özellikleri ve baskin mahallilik unsurlari ile donanmis bu müzigi yöresinin disina çikarmis, ülke genelinde ve hatta yurt disinda bilinmesini ve taninmasini saglamistir.

   1960'lardan itibaren binlerce yillik sazimiz baglama ile birlikte anilan; sadece genis halk kesimlerinde degil, ciddi musiki çevrelerinin ve gerçek türkü dostlarinin da gündeminden hiç düsmeyen Neset Ertas'i farkli bir baglamda degerlendirmek gerekiyor- Çünkü o aslinda bir anlamda tam bir yöre sanatçisi olmasina ragmen yaygin söhreti ve söyledigi türkülerin popülaritesi ile ülke genelinde taninan biri olarak, hem babasi Muharrem Ertas'tan, hem de bu gelenegin diger usta isimleri olan Haci Tasan ve Çekiç Ali'den de ayrilir. Bir baska söyleyisle onun sanati için, basta Muharrem Usta olmak üzere. Haci Tasan, Çekiç Ali ve Abdal/Türkmen Müzigi geleneginin çesitli yörelerde farkli tavir ve üsluplarda karsimiza çikan diger ustalari da dahil olmak üzere hepsinin üst seviyede bir sentezi ve esrarli bir bileskesi denilebilir.

   Sarisözen'in tabiri ile bir zamanlar sadece ve sadece "Kirsehirli Mahalli Sanatçi" olarak bilinen Neset Ertas'i binlerce, hatta milyonlarca saz çalip türkü söyleyen digerlerinden ayiran nedir? Onun sazinin ve sesinin insani büyüleyen sirri nereden gelmektedir? Neredeyse yarim asra varan bir süreden beri gerçek anlamda gönül telimizi titreten, ruhumuzu ürperten bu esrarli sesin, sazin ve yorumun arka planinda neler ve kimler vardir? Sazi gümbür gümbür ses veren, adeta davula eslik edercesine sazinin gögsünde pençesiyle sesler çikaran, hep samimi ve kendi halinde yüreginin acilarini ve kendi iç gurbetlerini seslendiren; hiç bir medya tik tutumu olmayan, kalabaliklardan ve söhretten adeta köse bucak kaçarak pek ortaliklarda görünmeyen; mezhep, parti ve etnik kimlik çagrisimlarina pirim vermeyen, sazindan, sözünden ve sesinden gayri hiç bir seyden medet ummayan bu "Garip" insani tanimak kadar tanimlamak da gerçekten zor.

   Ayaklarinin altindaki topragin renginden, kokusundan haberdar olan, bastiklari yeri az çok taniyan, yürekleri hep türkülerle birlikte atanlar için Neset Ertas, belki de tam bir "yasayan efsane"; meçhul, uzak, esatiri ve sirlarla dolu...

   Neset Ertas'in sanati hayati ile hayati sanati ile o kadar içice ki, çalip çigirdigi türkü ve bozlaklarinda bütün bir hayat hikayesini bulmak mümkün oldugu gibi, hayatina yakindan baktigimizda da o içli türkülerin, acili bozlaklarin nelerden nasil dogdugunun ipuçlarini elde ederiz hemen. Onun yokluk, yoksulluk ve acilarla dolu hayatim "Garip" mahlasiyla yazdigi kosma tarzinda usta isi siirlerle anlattigi ozan yönünü yillarca kimse fark etmedi bile. Babasindan tevarüs ettigi geleneksel ve anonim türkülerin, bozlaklarin disinda, sözleri kendisine ait türküler, bozlaklar söyledigini de fark eden olmadi yillarca. Sözü ve müzigi ile, anonim türkülerdeki erisilmez sadeligi ve estetik seviyeyi yakalayan sayisiz türkünün, bozlagin altina attigi mütevazi imzasini kimselere söylemedi bile.

   Neset Ertas o büyük yaratici yetenegi ile okudugu her eseri yeni bastan öyle bir yorumlar, ona öyle bir ruh ve hava verir ki, adeta yeni bir beste ile karsi karsiya oldugunuzu dahi sanabilirsiniz. Bu durumu, yetenegi, kültürü ve birikimi oldukça sinirli sig ve siradan sanatçilarin yorum adina yaptiklari "dejenerasyon" ile karistirmamak gerekir. Çünkü Neset Ertas kendisine ait olmayan bir türküyü bi1e öyle bir okur ve yorumlar ki, o türkü o sekliyle yillar öncesine ait bir Neset Ertas türküsü gibidir artik.

   Olaganüstü denilebilecek yetenegi, gelenege hakimiyeti, gelenekten kopmadan yeniye bagliligi, yeni zamanlarin modern zevk ve egilimlerini gözeten diri ve uyanik tecessüsü ile Neset Ertas, hep gündemde kalmis bir sanatçidir. O, ismi baglama ile özdesmis ve adeta bu dünyaya türkü söylemek için gelmis gerçek bir türkü ustasi... Türküyü baglamaya, baglamayi türküye bu kadar yakinlastiran ve yaklastiran, adeta birbirlerinin içinde -kendisi ile birlikte- eritip yok eden ikinci bir sanatçi bulmak öyle sanildigi kadar kolay degildir.

   Neset Ertas'in sanati; müzigin özünü, ruhunu kavrayan birinin, hiç bir yapmacikliga tevessül etmeden, oldugu gibi kendini, kendi özünü ve hissettiklerini saza, söze dökmesidir.

     Türk Halk müzigimizin yasayan efsanesi Sayin Neset Ertas'a Allah'tan saglik ve mutluluklar dolu uzun ömür dileriz.

                            ********************************

Bozkirda Acan Cicek: Neset Ertas

Muharrem Ertas, 1913 yilinda Yagmurlubüyükoba Köyü'nde dogdu. Annesi Ayse Hanim, babasi zurnaci Kara Ahmet'tir. Anadolu'nun bir çok yerinde profesyonel müzisyen olarak karsimiza çikan Abdal Asiretlerinin Orta Anadolu'daki en büyük koluna bagli olan Muharrem Ertas'in atalari Ala Kilise'lidir. Abdallarin göçer bir asiret olmalarindan ötürü daha sonralari Kirsehir havalisine yerlesmislerdir.

 

Ertas'in ilk ustalari dayisi Bulduk Usta ve Yusuf Ustadir. Küçük yaslardan itibaren eline aldigi sazi ile köy köy dolasir Muharrem Ertas. Bazen sünnetçilerle, "dügün çalmaya" gider; bazen köy odasindaki muhabbetlere katilir saziyla ve sesiyle...Her ne kadar "bozlak ustasi" diye ün yaptiysa da, Orta Anadolu'nun yöresel melodilerini de repertuarinda bulundurur. Özellikle çalip söyledigi halaylar saheser niteligindedir. 

 

"Ustalarin Ustasi" Muharrem Ertas, Bozlak geleneginin en güçlü temsilcilerindendir. Ses genisligi, rengi ve tinisinin yanisira, girtlak nagmeleri, çarpma, titretme ve trilleri, kendine has ses kullanma teknikleri ve bütün bunlarin yanisira iyi bir Bozlak icrasi için olmazsa olmaz sartlardan biri olan "yigitçe edasi" ile Muharrem Ertas, gelmis geçmis en büyük Bozlak okuyucusu olarak kabul edilir. Onun için Bozlak, gökkubbeye salinan bir çigliktir adeta. Repertuarinda oyun ve halay türküleri basta olmak üzere Karacaoglan'dan, Kerem'den, Asik Garip'den, Pir Sultan Abdal'dan ve Asik Sait'ten pekçok türkü okudugu her eseri, o anki ruh halinin bir geregi olarak, her seferinde yeniden yorumlar.

    Muharrem Ertas, 1970’li yillardan itibaren, o yillarda büyük bir söhrete sahip olan ‘Neset Ertas’in babasi Muharrem Ertas’ olarak ismi daha çok duyulur olmus fakat hiçbir zaman layik oldugu gerçek söhrete erisememistir. O san söhret için, büyük paralar kazanmak için sanat yapan biri olmadigi hiçbir zaman, olamazdi da. Çünkü çalip söylemek, O’nun için dogal yasam biçimiydi.

    Bu dünyada 71 yil yoksul kendi halinde ve sessizce yasayan Muharrem Usta , 1984 yilinin 3 Aralik günü yine yoksul ve sessizce öldü. Dünya durdukça sesi gökkubemizde yankilanacak bir sanatçinin “garip” ölümüydü bu. Son sözleri gerisini tamamlayamadigi “sazimin emaneti...” oldu. Muharrem Usta‘nin adi, yasarken kiymeti bilinmeyen sanatçilarin basinda anilsa yeridir.

 

 

  71 yilda biriktirdiklerini oglu Neset Ertas'a aktaran Muharrem Ertas, yedi-sekiz yaslarinda iken dayisi Bulduk Usta'dan baglama dersleri almaya baslamis: "Çalip söyleme merakim küçük yaslarda basladi. Bulduk dayimin çok güzel sesi vardi. Bir köyde türkü söyledi mi diger köyde dinlenirdi. Hatta seferberlikte asker kaçaklarini yakalamak için subaylar dayimi yanlarina alir köy köy dolasirlarmis. Dayima türkü söylettirip kendileri de pusuya yatarlar ve dayimin sesine daglardan inen kaçaklari yakalarlarmis. Derken, Bulduk Usta beni çok severdi, merakimi görünce beni yanina aldi. Her gittigi yere götürdü. Dügünlerde, bayramlarda, eglencelerde yanindan ayirmayarak ustalarindan ögrendigini bana da ögretirdi. Yedi yil boyunca onunla çalistiktan sonra artik tek basima çalip söylemeye basladim."

 

 Bu dünyada 71 yil yoksul, kendi halinde ve sessizce yasayan Muharrem Ertas, 1984 yilinin 3 Aralik günü yine sessiz bir sekilde vefat etti. Son sözleri, gerisini tamamlayamadigi; "Sazimin emaneti..." oldu.

 

  Bugün oglu Neset Ertas, babasinin bütün duygularinin kendisine intikal ettigini ve çaldigi havalardaki etkilerin büyük bir kisminin babasina ait oldugunu söylüyor.

 

Muharrem Ertas’in adi bir TV programinda okudugu sözleri Dadaloglu’na ait ünlü ‘Avsar Bozlagi’ ile yurt genelinde duyulur. Bu öyle bir okuyustur ki simdiye kadar saz çalip okuyanlarin hiç birine benzememektedir. Tok ve davul gibi gümbürdeyen, ama alabildigine duygulu bir divan sazi esliginde ; tiz, gür, parlak ve bir o kadar da içli ve yanik bir sesin okudugu, bir buçuk oktavi asan ses genisligine sahip bir Dadaloglu gürlemesi :

 

     `Kalkti göç eyledi avsar elleri
     Agir agir giden eller bizimdir
     Arap atlar yakin eyler iragi
     Yüce dagdan asan yollar bizimdir...`

 

 

 

Merhum Muharrem Ertas'a minnetlerimizle Allah'tan rahmet diliyoruz.

Yukari    Ana Sayfa